آزمایش‌های سرولوژی

بهترین وسیله تشخیص یک بیماری عفونی جدا کردن میکروب از بیمار و مشخص کردن آن است. ولی دراکثر موارد این کار به عللی از جمله عدم مراجعه به موقع بیمار نزد پزشک مصرف داروهای ضد میکروبی و یا مشکلات مربوط به جدا کردن کشت میکروب از بیمار بسیار مشکل می‌باشد و تشخیص بیماری نیز با مشکل مواجه می‌شود. در این گونه موارد بهترین و سریعترین راه تشخیص بیماری جستجوی آنتی بادی اختصاصی ضد میکروب در سرم بیمار است. اهمیت آزمایش‌های سرولوژی بیشتر در تغییراتی است که در عیار یا تیتر آنتی‌بادی در طول مدت بیماری صورت می‌گیرد و پزشک می‌تواند از روی این تغییرات درمان بیماری را تحت کنترل داشته باشد به عبارت دیگر چنانکه تیتر آنتی بادی در یک بیماری پس از مدتی که از درمان آن گذشته است درمقایسه با تیتر آنتی بادی در مرحله حاد بیماری کاهش یافته باشد نشان‌دهنده تشخیص و درمان صحیح بیماری و برعکس افزایش تیتر آنتی‌بادی نشان دهنده پیشرفت بیماری است، بر همین اساس آزمایش‌های سرولوژی را باید حداقل در دو نوبت به فاصله یک تا دو هفته انجام داد و تیتر آنتی‌بادی بیمار را اندازه‌گیری و مقایسه نمود. این کار خصوصاً در مواردی که نتیجه آزمایش مشکوک است و با وضعیت بالینی بیمار مطابقت ندارد ضروری می‌باشد. سن و سابقه بیمار، زمان واکسیناسیون، وضعیت جغرافیایی، محیط، شغل بیمار، قرابت یا تشابه آنتی‌ژنی، نقص سیستم ایمنی فرد، مصرف داروها و مرحله بیماری در تفسیر آزمایش‌های سرولوژی حائز اهمیت است .

انواع عکس العمل‌های سرولوژی Serological Reaction))

Primary reaction-1 : عبارت است از اتصال یک مولکول آنتی بادی با یک مولکول آنتی‌ژن    

Secondary reaction -2 : در این نوع واکنش‌ها چندین مولکولAg با چندین مولکول Ab وارد واکنش شده و بر اثر ایجاد پیوندهای متقابل پل‌های عرضی بین کمپلکس‌ها یک شبکه ایجاد می‌شود .

Tertiory reaction -3: عبارت است از بروز آثار بیولوژیک وقوع واکنش‌های نوع اول و دوم در بدن 

بر اساس شکل مولکول‌های Ag واکنش‌های سرولوژی نوع ثانویه را به سه دسته تقسیم می‌نمایند:

1- واکنش‌های رسوبی Precipitation Reeaction

2- واکنش‌های متراکم یا اگلوتیناسیون Agglutination Reaction

3- فلوکولاسیون Fluccolation Reaction

وقتی آنتی‌ژن به صورت ذرات کلوئیدی می‌باشد : تست V.D.R.L

واکنش‌های اگلوتیناسیون را به سه دسته تقسیم می‌شوند.

الف) اگلوتیناسیون فعال Direct or Active Agglutination مانندWidal-Wright

ب) اگلوتیناسیون غیرمستقیم Indirect Agglutination  مانند Coombs Wright

ج) اگلوتیناسیون پاسیو   Passive Agglutination  مانند RA

تست‌های سرولوژی

C.R.P(C-Reactive–Protein) 1)

جزء پروتئین‌های فاز حاد ((Acute Phase Protein)) است. پروتئین‌هایی که در اثر صدمات ضایعات بافتی ونکروز و التهاب وعفونت‌ها و اعمال جراحی و یا سرطان‌ها در مرحله حاد در پلاسما و سرم خون انسان و حیوانات خون گرم پیدا می‌شوند. این ماده پروتئینی که توسط سلول‌های کبدی ترشح می‌شود قادر است با پلی‌ساکارید C کپسول میکروب پنموکوک در مجاورت یون کلسیم واکنش دهد. اساس آزمایش Reverse Passive Later Agglutination است که در این آزمایش Ab ضد C.R.P را به طور مصنوعی روی ذرات لاتکس سوار کرده‌اند.

2)  R.A ( Rheumatoid Arthritis)

یک بیماری مزمن کمپلکس ایمنی موضعی و جزء بیماری‌های خود ایمنی محسوب می‌شود. در سرم 60-88% بیماران مبتلا به R.A اتو آنتی‌بادی Igm به نام فاکتور R.F بر ضد ناحیه Fc مولکول IGg ظهور می‌کند . اساس این تست Passive Agglutination  است.

3) Widal Test

این تست برای تشخیص سرولوژی بیماری حصبه (Typhoid) و شبه حصبه (Para Typhoid) می‌باشد که علت آن آلودگی با باسیل‌های گونه‌های Salmonella می‌باشد. اساس این تست  Active Agglutination است.

4) Wright Test

این تست برای تشخیص بیماری بروسلوز یا تب‌مالت که عامل آن اکثراً در ایران B.melitensis است.

 آزمایش رزبنگال برای تشخیص تب مالت

رایت لوله‌ای مشخص نمودن تیتر آنتی بادی .

 2ME  برای مشخص نمودن تیتر آنتی بادی اساس تست Active Agglutination است.

5) ASO: Ab Strepto lysin

عفونت‌های استرپتوکوکی اکثراً موجب عفونت گلو و پوست می‌شود. عوارض عفونت‌های استرپتوکوکی به علت تشابه ساختمانی آنتی‌ژن این میکروب با بافت‌های انسان است. اساس این تست Neutralization است.

6) VDRL: Venereal Disease Research Labratory

برای تشخیص Syphilis که عامل آن Spirochet Treponema Pallidum می‌باید. انسان تنها میزبان طبیعی این میکروب است. و بیشتر از طریق جنسی منتقل می‌شود. اگر تست  VDRL مثبت شد، تست  FTA را انجام می‌دهیم.

7) F.D.P: Fibrin Degradation Product

یکی از محصولات مهم سیستم فیبرینو لایتیک پلاسمین است،که از پلاسمینوژن درست شده است. پلاسمین ، فیبرین را حل می‌کند، به قطعات کوچکتر تقسیم می‌کند که به آن F.D.P می‌گویند. این محصولات اگر دو مولکولی باشند DI.DIMER نام دارند. یعنی همان قطعات فیبرین که دو مولکولی است.